Tekst Heleen Grimmius
Foto ANP foto
Hoe kan het dat iemand al tien jaar in een procedure verkeert? En is er wel iemand die het werk van de IND controleert? Het zijn vragen die geregeld gesteld worden. Linda Hoefnagels is adviseur bij de beleidsafdeling van de IND en legt uit welke waarborgen de Nederlandse asielprocedure kent.
“Een asielaanvraag wordt altijd door de IND beoordeeld”, vertelt Hoefnagels. “De IND neemt een beslissing op de aanvraag en als de vreemdeling het niet eens is met die beslissing, kan hij in beroep bij de rechtbank. Als de vreemdeling het vervolgens niet eens is met de uitspraak van de rechter, kan hij ook nog in hoger beroep.”
Beroep en hoger beroep
Overigens kan ook de IND in hoger beroep tegen een uitspraak van de rechter. Hoefnagels: “Als de rechtbank het beroep van de vreemdeling gegrond verklaart, bekijkt de afdeling Juridische Zaken van de IND de uitspraak nauwkeurig. Medewerkers beoordelen dan of de uitspraak aanvechtbaar is of niet. Afhankelijk van die uitkomst gaat de IND wel of niet in hoger beroep.” De aanname dat de IND standaard in hoger beroep gaat, klopt in ieder geval niet. “Nee, elke zaak wordt individueel afgewogen”, zegt Hoefnagels. “Wat ook gebeurt, is dat de rechter de vreemdeling in beroep in het gelijk stelt, omdat de IND zijn beslissing niet goed genoeg heeft gemotiveerd. In dat geval moet de IND opnieuw beslissen en dan met een betere motivering. De oorspronkelijke beslissing komt te vervallen en op de asielaanvraag wordt opnieuw beslist. Tegen die nieuwe beslissing kan de vreemdeling vervolgens weer in beroep en in hoger beroep.”
Europese Hof
Na het hoger beroep zijn er geen opties meer in Nederland. “Een vreemdeling kan dan nog terecht bij het Europese Hof”, legt Hoefnagels uit. “Wel moet zo’n zaak aan allerlei voorwaarden voldoen om in aanmerking te komen voor behandeling. In de praktijk komt het dan ook slechts sporadisch voor.”
Joost is procesvertegenwoordiger bij de IND. In de video hieronder legt hij uit hoe de IND omgaat met herhaalde asielaanvragen (artikel loopt door onder video).
Ik ben Joost en ik ben procesvertegenwoordiger bij de IND.
Dat betekent dat ik in de rechtbank besluiten van de staatssecretaris verdedig en aan de rechter uitleg waarom die besluiten goed zijn en in stand moeten blijven.
Mensen kunnen herhaalde asielaanvragen indienen omdat mensen altijd van mening kunnen zijn dat er in de situatie in hun land van herkomst iets is gewijzigd.
Of omdat er in hun persoonlijke omstandigheden iets is gewijzigd.
Mensen kunnen, bijvoorbeeld, tot de ontdekking komen dat ze homoseksuele of lesbische gevoelens hebben.
Of ze kunnen bekeerd zijn.
Ze kunnen ook in Nederland politieke activiteiten hebben ondernomen waardoor ze van mening zijn dat hun leven in het land van herkomst gevaar loopt.
En omdat ze aan dat gevaar niet blootgesteld willen worden, kunnen ze een herhaalde asielaanvraag indienen.
En het aantal asielaanvragen daar zit geen restrictie op.
Er zijn geen regels nationaal of internationaal die zeggen: "je mag maar zo vaak een asielaanvraag indienen".
Ik heb zo zitting.
Dus ik ga naar de rechtbank.
En omdat wij geen advocaat zijn, dragen we geen toga, maar het moet er natuurlijk wel enigszins netjes uitzien.
Dus vandaar dat ik even een jasje en een das aandoe.
Het is soms lastig in het werk dat je geconfronteerd wordt met emotionele of schrijnende situaties.
Het gebeurd weleens dat ik een zaak zie waarvan ik denk: "Nou, ik zou het niet vervelend vinden als deze vreemdeling zou mogen blijven."
Alleen het besluit op basis van de regels zegt dat de vreemdeling geen recht heeft op verblijf in Nederland.
En ook dat besluit moet dan uiteindelijk verdedigd blijven.
Als de vreemdeling een negatieve beslissing krijgt, is dat voor de vreemdeling per definitie een moeilijk te accepteren besluit.
Aan de andere kant is het ook zo dat de samenleving erom vraagt dat bepaalde besluiten nu eenmaal worden genomen.
En die besluiten moeten vervolgens ook verdedigd kunnen worden.
En dat spanningsveld, tussen enerzijds het belang van de vreemdeling en anderzijds het algemeen belang van de samenleving, spreekt me ook heel erg aan.
Herhaalde asielaanvraag
Maar wat nou als er iets verandert in het land van de vreemdeling waardoor het voor hem onveilig is om terug te keren? “In die gevallen kan iemand een herhaalde asielaanvraag indienen”, legt Hoefnagels uit. “Er moet dan in ieder geval sprake zijn van nieuwe feiten of omstandigheden. Bijvoorbeeld wanneer er een regimewijziging is in het land van herkomst. Maar het komt ook voor dat een vreemdeling politiek actief geworden is in Nederland en heeft meegedaan aan demonstraties en bij terugkeer vreest voor represailles. Of dat iemand zich in Nederland bekeert heeft tot het christendom. In al die gevallen moet de IND opnieuw een beslissing nemen. En daartegen kan iemand weer in beroep en hoger beroep.”
Vluchtelingenverdrag
Als iemand al deze stappen doorloopt, kan een procedure lang duren. “Dat kan niet anders”, vertelt Hoefnagels. “Het vluchtelingenverdrag, waar ook Nederland zich aan gecommitteerd heeft, bepaalt dat een vreemdeling altijd een nieuwe aanvraag kan indienen. Daar zit geen limiet aan, want er kunnen immers altijd nieuwe omstandigheden zijn die voor de vreemdeling slecht uitpakken bij terugkeer. Het is goed dat daar dan opnieuw naar gekeken wordt.”
Lees meer over tweede of herhaalde aanvragen.
