Tekst Heleen Grimmius
Foto Kick Smeets

De zomerperiode betekent van oudsher topdrukte voor de IND: veel buitenlandse studenten die in september met een studie in Nederland willen beginnen, dienen dan hun verblijfsaanvraag in. Door de coronacrisis is dat dit jaar heel anders. Om alle vragen over deze nieuwe situatie goed te kunnen beantwoorden, heeft de IND een online spreekuur voor onderwijsinstellingen geopend. 

De internationale impact van de coronacrisis is ook terug te zien in de daling van het aantal studieaanvragen. Slechts de helft van het gebruikelijke aantal studenten komt dit studiejaar naar Nederland. Het is een nieuwe situatie voor zowel studenten als onderwijsinstellingen, waarin de gevolgen soms groot kunnen zijn. Om onderwijsinstellingen goed voor te lichten en hun vragen te beantwoorden, is er nu een online spreekuur. Dat blijkt een groot succes.

Onzekerheden

Jacqueline Neumann is senior medewerker van Team Zakelijk bij de IND en initiatiefneemster van het online spreekuur. “Corona brengt een hele nieuwe situatie met zich mee”, vertelt ze. “De afgelopen tien jaar zat het aantal studieaanvragen juist enorm in de lift, maar nu zien we een scherpe daling. Veel studenten hebben vragen: kan ik mijn mvv wel ophalen? Kan ik nu naar Nederland reizen? En hoe ziet het onderwijs er in tijden van corona uit? Dat zijn allemaal onzekerheden waardoor studenten wegblijven. Maar ook onderwijsinstellingen kampen met onzekerheden. Het vraagt nogal wat van scholen om het onderwijs ineens helemaal om te gooien. Het laatste wat je daarbij kan gebruiken, zijn vragen over het verblijfsrecht. En daar kunnen wij in ondersteunen.”

Snelle procedure

De IND onderhoudt nauwe banden met onderwijsinstellingen. “Veel Nederlandse onderwijsinstellingen voor hoger onderwijs zijn aangemerkt als erkend referent”, legt Neumann uit. “Dat betekent dat zij voor hun buitenlandse studenten makkelijk een aanvraag kunnen indienen en zelf kunnen bepalen of de stukken in orde zijn. Zij hoeven vervolgens geen stukken meer te overleggen. Op basis van hun eigen verklaring dat de student aan de voorwaarden voldoet, kunnen wij een vergunning verlenen. Dat betekent een snelle procedure: vaak is de beslissing binnen twee weken rond. Uiteraard handhaven we wel op fraude en kan een onderwijsinstelling zijn erkenning verliezen als blijkt dat er zaken niet kloppen. Gelukkig komt dat niet vaak voor en onderhouden we een goede relatie met onderwijsinstellingen.”

Overleg

Die goede relatie maakt dat de eerste contacten over corona al in het voorjaar werden gelegd. “We voorzagen al in een vroeg stadium dat corona voor studenten tot problemen zou kunnen leiden”, vervolgt Neumann. “Daarom hebben we in april al contact opgenomen met de onderwijsinstellingen. Maar in die tijd was er nog veel onzekerheid. Veel onderwijsinstellingen worstelden met de vraag hoe ze hun onderwijs moesten gaan vormgeven, laat staan dat er al duidelijkheid was over de hoeveelheid aanvragen en gevolgen voor het verblijf.” Wat volgde, waren overleggen met alle spelers in het veld: de IND, het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de onderwijskoepels voor hoger onderwijs, het Nuffic, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Landelijke Commissie voor Naleving van de Gedragscode. Neumann: “Met elkaar bogen we ons over de vraag: waar kunnen we problemen verwachten? En wat kunnen wij doen om daarop te anticiperen? Omdat we elkaar niet fysiek konden ontmoeten, verliepen deze overleggen digitaal. En zo ontstond het idee voor een online spreekuur, omdat ook de onderwijsinstellingen met vragen zaten. In juni zijn we met de eerste spreekuren gestart.”

Corona raakt aan alles

In het online spreekuur is plaats voor maximaal twaalf deelnemers. “Het Nuffic faciliteert en leidt het spreekuur en soms is er ook een collega van Buitenlandse Zaken aanwezig”, vertelt Neumann. "Namens de IND schuif ik meestal aan. We inventariseren welke vragen er leven en behandelen die geclusterd. We krijgen vooral vragen over het inreisverbod, maar ook over de opening van ambassades in het buitenland om een mvv op te kunnen halen. Overigens gaan de vragen niet alleen over nieuwe studenten, ook zittende studenten lopen tegen problemen aan: zij kunnen in de vakantie niet naar huis, of hun ouders zitten door corona zonder inkomen. Maar ook de beurzenprogramma’s waren tijdelijk stilgelegd, net als de verplichte taaltoets. Dan pas zie je dat corona raakt aan alle onderdelen van studeren in Nederland. Er duikt steeds iets nieuws op waar we nog niet aan gedacht hadden.”

Toevoeging aan relatiemanagement

De reacties op het online spreekuur zijn positief, blijkt uit een enquête die het Nuffic hield onder onderwijsinstellingen. Ook Neumann zelf is enthousiast: “Het is een mooie toevoeging op ons relatiemanagement”, zegt ze. “Het is laagdrempelig en doordat er geen reistijd is, kost het ook weinig tijd. Het is een instrument dat we zeker blijven vasthouden, ook na de coronatijd.”